سنت کتابشویی، هرچند نه به‌صورت گسترده، دست‌کم در میان شماری از اهل تصوف در ایران کهن رواج داشته است. البته، صوفیان به وقت کتابشویی احساسی یکسان نداشته‌اند. برخی اگرچه این عادت مألوف خود را به قربانگاه می‌برند و رسماً از آن دست می‌شویند، گویی هنوز خود را دلبسته و وابسته به آن نشان می‌دهند و دل کندن از این عادت برایشان سخت است. اما چه کنند که باید فرمان را اجرا کنند و این سنت قربانی را به‌جا آورند. حتی برخی پس از مراسم کتابشویی، وسوسه می‌شوند دوباره سراغی از کتاب بگیرند تا مثل گذشته باز هم پای خواندن بنشینند. با این‌همه، هستند کتابشویانی که به‌راحتی تن به این سنت می‌دهند و مصمم به اجرای آن می‌شوند، بدون این‌که دوباره وسوسۀ خواندن در جان‌شان بیفتد و هوس خواندن کنند. کتاب حاضر در پانزده فصل، روایتی بسیار خواندنی از این کتابشویی‌ها به قلم احمد راسخی لنگرودی (متولد 1337) نویسندۀ شناخته‌شدۀ حوزۀ فرهنگ، بر اساس منابع معتبر است.
موضوع کلی:
کتاب کتابشویی صوفیان اثری پژوهشی و انتقادی درباره تاریخ و فرهنگ تصوف و صوفیان است. این کتاب در قالبی تحلیلی و انتقادی به سنت «کتابشویی» - که طی آن کتاب‌هایی سوزانده یا شسته می‌شدند - و جایگاه تصوف در فرهنگ ایرانی می‌پردازد. نویسنده با نگرشی تاریخی به این مسئله پرداخته و از رهگذر نقد، به بازخوانی سنت‌های پیشینی و واکنش‌های جامعه نسبت به آن می‌پردازد
.
محورهای اصلی کتاب:
تعریف تصوف و صوفی: بخش‌های ابتدایی کتاب تلاش می‌کنند به مفهوم تصوف، معنا و ریشه‌ی واژه «صوفی» و کاربردهای مختلف آن در طول تاریخ بپردازند.
سنت کتابشویی: نویسنده به نمونه‌هایی تاریخی اشاره می‌کند که در آن‌ها کتاب‌ها به دلایل مختلف (دینی، اعتقادی، اجتماعی) سوزانده یا شسته می‌شدند و این سنت به‌عنوان رویکردی انتقادی و گاه سرکوب‌گرانه معرفی می‌شود
.
نقد جریان تصوف: کتاب به‌طور ویژه نگاه انتقادی به برخی از سنت‌های صوفیانه دارد و معتقد است که این رویکردها گاهی در تضاد با علم، منطق و تفکر انتقادی بوده‌اند. این بخش‌ها نگاهی متفاوت به تاریخ تصوف در ایران و واکنش روشنفکران و جامعه نسبت به آن دارد
مباحث فلسفی و اجتماعی: اثر با بررسی اصطلاحات صوفیانه و مقایسه آن‌ها با شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان خود، به درکی عمیق‌تر از این جریان فکری می‌رسد.
نثر و سبک کتاب:
نثر کتاب در عین پژوهش‌محوری، از زبانی قابل‌فهم و تأمل‌برانگیز برخوردار است و با طرح پرسش‌های فلسفی و اجتماعی، خواننده را به تفکر وامی‌دارد.
جمع‌بندی:
کتابشویی صوفیان را می‌توان تلاشی برای بازخوانی و نقد جریان تصوف در ایران دانست. این اثر برای پژوهشگران تاریخ، علاقه‌مندان به مباحث فرهنگی و اجتماعی و کسانی که به بررسی انتقادی اندیشه‌ها و سنت‌های تاریخی علاقه دارند، گزینه‌ای ارزشمند و خواندنی خواهد بود.
